Schouwarts
Een schouwarts stelt de doodsoorzaak vast. Dit wordt ook wel lijkschouwing genoemd. Bij deze lijkschouwing wordt er ook gekeken of er sprake is van een natuurlijk doodsoorzaak. Meestal is het duidelijk waaraan iemand is overleden, soms wordt hieraan getwijfeld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een lijk dat wordt gevonden onder dubieuze omstandigheden. Hierbij kan een schouwarts besluiten om er andere instanties bij te betrekken.
Wat is een schouwarts?
De schouwarts kan een huisarts zijn of een arts die werkzaam is in het ziekenhuis. Normaliter is de behandeld arts ook de schouwarts. Dit kan bijvoorbeeld de eigen huisarts zijn, die iemand al langere tijd onder behandeling heeft. In dit geval weet deze huisarts precies wat het ziektebeeld is geweest van de overledene en kan op basis hiervan vaststellen of de dood hier een logisch gevolg op is geweest.
Wanneer komt de schouwarts?
Als iemand naar alle waarschijnlijkheid niet meer leeft, moet er een schouwarts bijkomen om dit vast te stellen. In het geval dat iemand al langdurig ziek is geweest kan dit bijvoorbeeld ook de huisarts zijn die deze persoon kent en ook de situatie kent. Het kan zelfs zo zijn dat de huisarts aanwezig was bij de laatste uren van de overledene en vervolgens als schouwarts vaststelt dat deze is komen te overlijden. In het geval dat bijvoorbeeld een huisarts niet aanwezig kan zijn (verlof / andere redenen) kan een vervangend huisarts of een arts uit het ziekenhuis worden ingeschakeld.
Lijkschouwing
Als iemand komt te overlijden, dient een schouwarts de doodsoorzaak vast te stellen. Nadat de dood is vastgesteld, spreken we overigens pas van een lijk. Na deze vaststelling, volgt de lijkschouwing. Hierbij onderzoekt de schouwarts hoe deze persoon is komen te overlijden. Hierbij wordt vastgesteld of er sprake is geweest van een natuurlijke dood, of van een niet-natuurlijke dood. In het geval van een natuurlijke dood, wordt er een overlijdensakte ingevuld en kan de lijkschouwing worden afgemaakt. Soms is nader onderzoek van belang, bijvoorbeeld bij een hartstilstand. In dit geval zal het lichaam overgebracht moeten worden naar het ziekenhuis voor nader onderzoek. Nabestaanden hechten hier veel waarde aan, zij willen immers graag weten waaraan hun dierbare is komen te overlijden. In het geval van een niet-natuurlijke dood, moeten er andere stappen worden genomen. Als er een natuurlijke dood is vastgesteld, kunnen nabestaanden contact opnemen met een begrafenisondernemer. Op basis van de wensen van de overledene (bijvoorbeeld een begrafenis of crematie), kunnen de vervolgstappen in gang worden gezet.
Procedure schouwarts onnatuurlijke dood
Als iemand bijvoorbeeld in een kanaal wordt gevonden, zal ook hierbij een schouwarts vast moeten stellen wat de doodsoorzaak is. Als er bijvoorbeeld messteken in zo’n lichaam worden aangetroffen, kan het zijn dat een schouwarts vaststelt dat dit geen natuurlijk doodsoorzaak is geweest. In dit geval wordt het lijk ‘in beslag genomen’, waarbij niemand het lichaam aan mag raken, ook in de omgeving mag niets worden veranderd. Er zullen nu ook forensische opsporingsambtenaren bij worden betrokken, die verder onderzoek zullen gaan doen. Ook zal er in dit stadium een gemeentelijk lijkschouwer bij worden betrokken. Op de plek waar het lijk aangetroffen is, zal er worden gezocht naar bewijsmateriaal. In het geval van een aangespoeld lijk, kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om duikers in te zetten, die gaan kijken of er wellicht ook nog een auto of een fiets in het water ligt.
Verder onderzoek
Indien nodig, kan het lijk ook nog verder worden onderzocht. Dit wordt autopsie genoemd. Hierbij wordt het lichaam grondig onder de loep genomen, zowel uitwendig als inwendig. Uiteindelijk zal er een rapport worden opgemaakt waarin alle bevindingen staan. De officier van justitie zal nu moeten besluiten wat er op basis van dit rapport moet gebeuren. De officier kan bijvoorbeeld besluiten om een moordonderzoek te starten op basis van dit rapport.
Euthanasie
Feitelijk is euthanasie een onnatuurlijke dood. In dit geval moet de schouwarts vooral kijken of de procedure wel correct is gevolgd. Als dit het geval is, zal het lichaam pas worden vrijgegeven. De schouwarts zal doorgaans door de behandelend arts al op de hoogte zijn gesteld van het feit dat het om euthanasie gaat. In dit geval kan de schouwarts hier alvast rekening mee houden en komt hij/zij niet voor verrassingen te staan tijdens het onderzoek.